Ebeveynlerin belki de en çok zorlandığı konulardan biri, çocuğun ev içi kuralları
dinlememesi, sürekli ebeveynleriyle inatlaşması ve ağlayarak isteklerini yaptırması
olabilmektedir. “Çocuğum sürekli benimle inatlaşıyor”, “Hiçbir dediğimi yapmıyor”, “İstediği
her şeyi yaptırmak için ağlıyor”, “Ne söylesek hayır cevabını veriyor” diyorsanız çocuğunuz sizinle inatlaşıyor olabilir. Bu inatlaşmanın altında yatan nedeni bilmek ve sağlıklı yollardan
çocuk ile iletişim kurmak çok önemlidir.
Bebeklik döneminde ebeveyne bağımlı olan çocuk yeni yeni yürümeye ve konuşmaya
başladıkça yavaş yavaş bağımsızlaşmaya ve çevresini keşfetmeye de başlamaktadır. Bu
dönemde bazen annesinin ya da bakım verenin yapma dediği şeyleri özellikle yapmaktadır. Bu
durumda anneler “Gözümün içine baka baka yapıyor”, Bilerek yapıyor”, “Beni kızdırmak için
yapıyor” diyebilmektedir ama çocuğun burada ebeveyni ile inatlaşma amacı onu kızdırmak ya da öfkelendirmek değil, tam tersine yaptığı davranışına karşı nasıl bir tepki geleceğini görmek,
sınırlarını ölçmek ve bir yerde ebeveyninden güven ve sevgi arayışıdır. Yaptığı davranış
karşısında ebeveyninden aldığı cevaplar çocuğun davranışlarının şekillenmesinde de oldukça
önemlidir.
2-4 yaş civarı özerkliğini kazanmaya başlayan çocuk, kendisini bir birey olarak
hissetmeye başlayarak sevdiği sevmediği, hoşlandığı hoşlanmadığı şeyleri farkederek
ebeveynlerinin istek ve taleplerini reddedebilir, istemediği şeyler karşısında inatlaşabilir ve
bazen bu durum ağlama krizlerine dönüşebilir. Dil gelişimininde hızlanmaya başlaması ile
ihtiyaçlarını daha kolay ifade edebilen çocuk, bireyselleşmeye de başlar ve etrafı keşfetmek
isteyerek bağımsızlığının farkına varır. Kendi başına bir şeyleri yapabildiğini gördükçe hem
kendi yapabildiklerini hem de çevresini keşfetmek için ebevyenlerinin isteklerine karşı çıkabilir,
her şeyi tek başına yapmak ve karar vermek ister. Burada aslında çocuğun ihtiyacı fark edilmek
ve “Ben de bir bireyim, kendim yapabilirim” mesajıdır. Duygu ve düşünceler arasında bağlantı
kurup, ifade etmeye başladığında her istediğinin olmadığını da görmeye başlar, bu durum bazen inatlaşmaya ve öfkeye dönüşse de çocuk ebeveynlerin kararlı, sakin, güvenli tutumu ile bir süre sonra her istediğinin hemen olmayacağını ya da ertelemeyi öğrenerek yaşadığı süreci yönetmeyi de öğrenir. Aslında bu durum oldukça sağlıklı bir kimlik gelişim süreci olmasına rağmen bazen ebevyenlerin çok zorlandığı ve çocuk – ebeveyn arasında krize dönüşen bir duruma dönüşebilmektedir. Bu sürecin atlatılabilir ve belli bir dönem sonra geçecek olduğunu bilip sakin kalabilmek çok önemlidir.
Ebeveynler inatlaşan çocuğa nasıl davranmalıdır?
Bu durumun çocuğun gelişiminde bireyselleşmesinin bir aşaması olduğunu bilmek ve
cocuk ile inatlaşmadan süreci sakin, şefkatli, onu anlayarak, sabırlı bir şekilde
çözümlemek ilk adım olmalıdır.
Çocuk ile inatlaşmak, bağırmak, ceza vermek, küsmek, tehtit etmek, öfkelenmek gibi
tepkileriniz çocuğunuzun da öfkelenmesine neden olabilmektedir.
İnatlaşarak, ağlayarak istediği şeyi yapmasına izin vermek bu durumu pekiştirmeye yol
açar. Her ağladığında kuralların değiştiğini gören çocuk isteklerini ağlayarak ya da
inatlaşarak seçme yoluna başvurur. Bu yüzden çocuğun ağlayarak ya da inatlaşarak
verdiği mesaj iyi anlaşılmalıdır
Ağlama ve öfke dönemlerinde çocuğu görmezden gelmek, “Odana git, ağla” demek,
çocuğu yok saymak olacaktır, bu yüzden ağlayarak bir mesaj veriyorsa yanında olarak
“Buradayım ve seni önemsiyorum” mesajını çocuğa hissetirmek önemlidir.
İnatlaştığı konu ne ise buna uygun birlikte çözüm yolları aranmalı ve bireyselleşmesine
destek olunmalıdır. Örneğin yemek yemek istemeyen çocuğa “Hayır bunu yiyeceksin”
demek yerine evde olan 2-3 seçenek sunularak seçmesi istenilebilir.
Kendi başına yapmak istediği şeyler konusunda desteklenmesi bireyselleşmesi açısından
oldukça önemlidir. Örneğin istediği kıyafeti kendi seçmesi vb.
“Hayır” demek yerine neden istediği şeyin yapılamayacağını yaşına uygun bir şekilde
anlatmak çok önemlidir. Unutulmamalı ki “hayır” demek inatçılığı pekiştirmeye yol açar.
Hiç kural olmadan her istediğini sınırsızca yapması da çocukta huzursuzluğa ve inatçılığa
yol açabilir. Çocuklar sınıra kendilerini güvende hissetmek için ihtiyaç duyarlar.
Belli kritik dönemlerde ve zamanlarda çocuğun inatlaşabileceğini unutmamak önemlidir.
inatlaştığı konu ne ise ona uygun birlikte çözüm yolları bulmak önemlidir.
Fakat çocuğun inatlaşma problemi hiç geçmiyor, artarak devam ediyor ise bir uzmandan destek almak bu sürecin sağlıklı bir şekilde atlatılabilmesi için oldukça önemlidir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz
