Yaz tatilinin bitmesi, ders zilinin çalması birçok öğrencide kaygıya neden olabiliyor. Bu durum; okula gitmek istememe, okul fobisi ya da okul korkusu olarak görülebilmektedir.
Okul fobisinin altında birçok neden yatmaktadır. Her eğitim-öğretim yılında sıklıkla görülmekle birlikte birkaç haftayı geçen, kesinlikle okula gitmek istemeyen çocuklarda okul fobisinden söz etmek mümkündür.
Doğumdan itibaren ebeveynleri ile sık birlikte olan çocuk, okul yaşının gelmesi ile birlikte ebeveynlerinden ayrılıp farklı bir ortama girer ve bu durum çocuklarda kaygıya neden olabilir. Sağlıklı bir ayrılık için okul öncesi eğitimi, çocuklarda okula başlama kaygısını gidermede önemli bir adım olmaktadır.
Bunun yanı sıra çeşitli kurslar ve sosyal aktiviteler de çocuğun sosyalleşmesinde önemli rol oynamaktadır. Okulun ne olduğunu bilmeme, ne ile karşılaşacağını bilmeme de çocukta kaygıya ve korkuya neden olabilmektedir.
Gerek anaokulu/kreş gerekse ilköğretime yeni başlama sürecinde çocuklarda sıklıkla okula gitmek istememe, anneye yapışma, okula gitmeye dair yoğun korku ve kaygı gelişebildiği gibi, güvenli ev ortamından ayrılan bazı çocuklar bu süreçte okul gibi kalabalık ve kuralların olduğu bir çevreye girmekte zorlanabiliyor.
En sık kaygı nedeni ise anne ve babadan ayrılmaya karşı geliştirilen yoğun ayrılık kaygısıdır. Sabah ya da okula gitmeye yakın saatlerde çocukta; bulantı, kusma, iştahsızlık, huzursuzluk, ağlama, baş ağrısı, karın ağrısı, enerji düşüklüğü, içe kapanıklık, uyku problemleri, yeme problemleri vb gibi belirtiler görülürken, hafta sonları ya da çocuğun okula gitmediği zamanlarda bu şikayetler görülmemektedir.
Okul Reddinin Nedenleri
- Aşırı koruyucu ya da aşırı serbest ebeveyn ortamında büyüyen çocuk bağımsızlaşıp okula gitmesi gerektiğinde bireyselleşmekte zorlanır. Bağımlı yetişen çocuklarda da sıklıkla okula gitmek, ebeveynlerden ayrılmakla ilgili yoğun kaygı görülür.
- Çocuğundan ayrıldığı zaman çocuğunun başına bir şey gelecek endişesi yaşayan ebeveynler bu kaygıyı çocuğa da istemeden aşılar ve çocuk okula gitmesi yani ebeveynlerinden ayrılması gerektiği zaman anne – babadan ayrılamama, ayrılırsa kendisinin ya da anne – babasının başına bir şey gelebilir kaygısını yaşayabilir.
- Hiç sorumluluk verilmeyen, her ihtiyacı ebeveynleri tarafından karşılanan çocuğun okula gitme yaşı gelip bireyselleşmesi beklendiğinde, zorlanmakta ve ebeveynlerinden ayrılmak istememektedir.
- Aile içi tartışmalar, kendinden küçük bir kardeşin evde olması, uzun süren ayrılık hikayelerinin olması, aile içinde yaşanan hastalık, ölüm, okulda yaşanan sorunlar öğretmen ya da arkadaşlarla yaşanan sıkıntı, ders başarısında düşme, öğrenme bozuklukları, performans kaygısı, sosyal fobi vb. durumlarda çocuğun okula gitmek istememesine etken olabilmektedir.
- Okul öncesi hazırlıkların yapılmaması, çocuğun okul sürecine psikolojik açıdan hazırlanmamış olması da okul reddinin nedenleri arasındadır. Okul ile ilgili ne kadar çok bilgiye sahip olursa okul korkusu o derece azalır.
Okula Gitmek İstemeyen Çocuğa Nasıl Davranılmalı?
- Çocuğun okula gitmek istememe nedeni araştırılmalı, empati kurulup çocuk dinlenmeli, anlaşılmalı ve kafasındaki soru işaretleri cevaplanmalıdır.
- Yaşadığı kaygının boyutuna göre davranış geliştirilmeli, okula gitmesi desteklenip teşvik edilmeli.
- Evde kalmasına izin vermek okuldan daha fazla uzaklaşmasına neden olmaktadır. Bu konuda aileler hemfikir olmalı; anne “okula gitmelisin” derken baba “bugün gitmesen olur” dememeli.
- Okula gitmek istemediği için çocuğa bağırma, cezalandırma, azarlama yoluna başvurulmamalı. Bu kaygıyı daha çok tetiklemektedir.
- Çocuğa “korkma”, “kaygılanma”, “korkacak ne var ki”, “merak etme” gibi mesajlar verilmesi, çocuğun okul korkusunu pekiştirmekte ve “kork”, “merak et”, “kaygılan” mesajını alıp “demek ki korkacak, kaygılanacak, merak edecek bir şey var” mesajını içselleştirmesine sebep olacaktır.
- Çocuklar sizin davranışlarınızı, mimiklerinizi çok iyi okurlar sizin kaygılı olmanızdan çocuk da kaygılanabilir “endişelenecek bir durum var ki annem/babam böyle endişeli” diye düşünebilir ve okula gitmeyi reddedebilir.
- Bu durumun aşılması için zamana ihtiyaç olduğu ve anne-babaların sabırlı olması gerektiği unutulmamalıdır. Okul ile ilgili yaşanan kaygı durumu okulun rehberlik servisi ile birlikte değerlendirilmeli, gerekli olduğu durumda profesyonel destek alınmalıdır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz
